Varikosel

Varikosel, testis çevresindeki toplardamarların anormal şekilde genişlemesi durumudur. Bacaklardaki varis benzeri bir durumdur ama testis torbasında (skrotum) meydana gelir.

Genellikle sol testiste görülür ve erkeklerde en sık karşılaşılan infertilite nedenlerinden biridir.

Görülme sıklığı: Tüm erkeklerin %15’inde, kısırlık sorunu yaşayan erkeklerin ise %40’ında bulunur.

Varikoselin nedeni tam olarak bilinmese de aşağıdaki faktörler rol oynar:

• Testis toplardamarlarının kapakçıklarının yetersizliği
• Karın içi basıncın artması
• Damarların anatomik yapısal özellikleri (özellikle sol tarafta)
• Uzun süre ayakta kalma veya ağır kaldırma alışkanlığı

Varikosel bazı erkeklerde hiçbir belirti vermeyebilir. Ancak aşağıdaki şikayetlerle kendini gösterebilir:
• Skrotumda dolgunluk ve ağrı (özellikle uzun süre ayakta kalınca)
• Testislerde ısınma hissi
• Testis boyutunda küçülme (atrofi)
• İnfertilite (sperm üretiminde bozulma)
• Elle hissedilen damar kümeleri (iplik yumağı gibi)

Tanı, fiziki muayene ve görüntüleme yöntemleri ile konur:
• Fizik muayene: Özellikle ayakta ve ıkınma manevrası ile belirginleşir
• Skrotal renkli doppler ultrasonografi: Testis damarlarında reflü (geri akım) var mı diye bakılır
• Spermiyogram (semen analizi): Sperm sayısı, hareketi ve şekli değerlendirilir
• Hormon testleri: Gerekirse FSH, LH, testosteron ölçülür

Varikosel tedavisi hastanın şikayetlerine ve çocuk sahibi olma planına göre belirlenir:

1. Mikrocerrahi Varikoselektomi (Altın Standart)
Mikroskop altında yapılan, en başarılı cerrahi yöntemdir
• Gebelik oranları artar
• Sperm parametreleri düzelir
• Nüks oranı düşüktür

2. Laparoskopik Cerrahi
Kapalı yöntemle yapılan ameliyat
• Genellikle her iki taraflı varikosellerde tercih edilir

3. Embolizasyon (Girişimsel Radyoloji)
Damar içine tıkaç yerleştirilerek reflü engellenir
• Cerrahi istemeyen hastalar için alternatif

Varikosel, testisteki kan akışını bozar → Isı artar → Sperm üretimi azalır

• Sperm sayısı ve kalitesi düşebilir
• DNA hasarı artabilir
• Tedavi sonrası sperm değerleri ve gebelik oranları artabilir

Her varikosel ameliyat edilmeli mi?
Hayır. Eğer hastada ağrı, testis küçülmesi veya bozuk spermiyogram varsa tedavi önerilir.

Tekrarlayabilir mi?
Mikrocerrahi yöntemde nüks oranı çok düşüktür (%1-2). Diğer yöntemlerde bu oran daha yüksektir.

Ameliyat sonrası çocuk sahibi olunabilir mi?
Evet. Uygun hasta seçimiyle birlikte gebelik şansı %40–60 oranında artabilir.

Varikosel, erkek kısırlığının en sık rastlanan nedenlerinden biridir ve erken tanı + doğru tedaviyle başarı oranı yüksektir.

Androlojik değerlendirme ve uygun tedaviyle hem doğurganlık hem de yaşam kalitesi artırılabilir.